در سالهای اخیر، تمایل زیادی به پرورش مرغ سالم و ارگانیک در اکثر کشورها به وجود آمده است. این گسترش، پاسخی به تقاضای روزافزون مصرف کننده برای دریافت مواد غذایی تازه، سالم و خوش طعم، بدون آنتی بیوتیک و مواد شیمیایی مضر است
در سالهای اخیر، تمایل زیادی به پرورش مرغ سالم و ارگانیک در اکثر کشورها به وجود آمده است. این گسترش، پاسخی به تقاضای روزافزون مصرف کننده برای دریافت مواد غذایی تازه، سالم و خوش طعم، بدون آنتی بیوتیک و مواد شیمیایی مضر است (شکل 1).
پروتئین مرغ
مرغ یکی از بهترین و فراوان ترین پروتئین های مصرفی در دنیا است و چندین هزار سال است که در سراسر جهان به عنوان غذا مورد استفاده قرار می گیرد. پروتئین مرغ و طیور و همچنین شیر و تخم مرغ به عنوان پروتئین با کیفیت بسیار بالا تعریف می شود. طبق USDA Food Data Central، سینه مرغ با 73/14 گرم پروتئین در هر 100 گرم، یکی از بهترین منابع غذایی پروتئین بشمار می رود.
محتوای پروتئین اکثر گوشت ها (از جمله گوشت مرغ) بین 15 تا 35% بسته به آب و چربی محصول متفاوت است و پخت و پز نیز باعث افزایش غلظت پروتئین گوشت ها می شود. بر اساس سبد مطلوب غذایی سرانه مصرف روزانه گوشت مرغ 62 گرم نفر در روز است یعنی 22.63 کیلو گرم در سال نفر در سال است.
بیماری و سرطان
در جهان امروز با توجه به شیوع بسیار بالای بیماری های قلبی و عروقی متخصصان توصیه می کنند که به جای استفاده از گوشت قرمز از گوشت سفید که همان گوشت مرغ و دیگر طیور است استفاده کنید. گوشت قرمز خطر ابتلا به بیماری سرطان روزده بزرگ را افزایش می دهد و کسانی که بیشتر گوشت قرمز و فراورده های آن مانند سوسیس و کالباس و ژامبون استفاده می کنند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان ها و همچنین کلسترول خون و بیماری های قلبی و عروقی هستند.
گوشت منبع اصلی چربی اشباع است و مصرف بی اندازه گوشت قرمز شما را مستعد بیماری هایی مانند سرطان پستان و پروستات و روده بزرگ می کند.مواد سرطان زا در طول پخت گوشت قرمز با حرارت بالا تولید می شود. گوشت قرمز مقدار چربی و کلسترول بیشتری نسبت به گوشت سفید دارد که این امر منجر به افزایش LDL در خون می شود و خطر ابتلا به اکثر بیماری ها را در انسان بالا می برد. در این راستا کاهش چربی در نژاد مرغ آرین ، نقش مهمی در بهبود سطح سلامت و کاهش ریسک ابتلا به امراض قلبی عروقی مصرف‌کنندگان ، از جمله فواید مصرف گوشت مرغ از نژاد مرغ آرین است.
مرغ سایز و اهمیت تولید آن
به تولید مرغ با وزن یکسان در یک دوره پرورش و عرضه گوشت مرغ در یک دامنه کم با وزن مشابه مرغ سایز گفته می شود. تولید مرغ در سن کمتر و گوشت مرغ در وزن 4/1 کیلوگرم در واقع اجرای سیاست محصول سالم است. در این فرایند، طول دوره پرورش از 51 روز به 35 تا 41 روز کاهش یافته است و لاشه چربی و ضایعات کمتری دارد و به سلامت مصرف کننده کمک می کند.
تولید و مصرف مرغ سایز در ایران با تمام تأکیداتی که از سوی مجامع علمی و مسئولان صورت می گیرد،نسبت به کشورهای پیشرفته کمتر است. به دلیل استقبال کشتارگاه ها از مرغ سنگین وزن به دلیل پایین بودن افت کشتارگاهی، تولیدکنندگان طیور گوشتی ترجیح می دهند مرغ هایی پرورش دهند که باب میل کشتارگاه ها باشد.به رغم واردشدن ضرر در پرورش اینگونه مرغ ها از سوی دیگر مصرف کنندگان مرغ گوشتی نیز بدون توجه به فواید گوناگون بهداشتی مصرف مرغ سایز یا به دلیل نیافتن در فروشگاه ها ناچار به مصرف مرغ های با وزن بالاتر، رو می آورند.
بهترین سایز مرغ
در ایران فرهنگ مردم به گونه ای است که مرغ های درشت و بالای دو کیلوگرم را می پسندند. مرغ های سایز چون در طول دوره پرورش کمتر آنتی بیوتیکی مصرف نمی کند از مرغ های معمولی سالم تر است و دامنه مصرف مرغ سایز از یک کیلو و ششصد گرم تا دو کیلو می باشد. مرغ هایی که دارای این وزن هستند از بهترین شرایط سلامتی بهره می برند و برای مصرف بهترین گزینه هستند.
تولید و مصرف مرغ آرین به علت کوتاه بودن طول دوره پرورش و کیفیت بالا در تامین امنیت غذایی کشور نقش بسزایی دارد. نژاد آرین یکی از بهترین انتخاب ها برای تولید مرغ سایز(جوجه کبابی) هست و می تواند به عنوان یک گزینه مناسب برای تولید جوجه کبابی در کشور ما باشد.
بهترین سن کشتار برای این نژاد زیر 40 روزگی است و مرغ ها از 36 تا 45 روزگی کشتار می شوند.
دلایل برتری مرغ سایز
چربی کمتر: مرغ سایز( با وزن کمتر از 2 کیلو) مقدار چربی کمتری دارد در حالی که مرغ های درشت مقادیر زیادی چربی دارند. کاهش سن کشتار موجب تردی و افزایش کیفیت گوشت ران و سینه شده و کاهش چربی محوطه بطنی را به همراه خواهد داشت. چربی موجود در مرغ درشت موجب افزایش دریافت چربی و در نتیجه اضافه وزن، چاقی، اختلال چربی خون و … می شود.
با توجه به اینکه به مرغ های معمولی در طول دوره پرورش آنتی بیوتیک داده می شود، این آنتی بیوتیک ها بیشتر در بافت چربی ذخیره می شوند و کاهش سن کشتار موجب کاهش حجم چربی ذخیره شده در بافت ها می گردد، این امر می تواند در ماندگاری کمتر آنتی بیوتیک ها موثر باشد. مرغ های کم وزن دارای چربی کمتر و در نتیجه مقدار آنتی بیوتیک کمتری خواهند بود.
قدرت خرید بیشتر: تولید مرغ با وزن کمتر موجب افزایش توان خرید اقشار کم درآمد به دلیل سبک تر بودن لاشه مرغ و قیمت کمتر آن در مقایسه با مرغ های درشت می شود.
نتیجه گیری
تولید و مصرف مرغ آرین به علت کوتاه بودن طول دوره پرورش و کیفیت بالا در تامین سلامت جامعه و تولید مرغ سایز نقش بسزایی دارد. استفاده از مرغ های معمولی با سایز زیر دو کیلوگرم برای سلامت افراد بسیار مهم است و مرغ های درشت و سنگین دارای مقدار بیشتری آنتی بیوتیک می باشند. با این وجود استفاده از مرغ های سایز مناسب است زیرا دارای باقی مانده آنتی بیوتیکی کمتری هستند.
به طور خلاصه مزایای مرغ سایز به شرح زیر است :
- سیاست تولید محصول سالم، ارتقای سطح سلامت و بهداشت عمومی جامعه و تضمین امنیت غذایی جامعه؛
- افزایش بهره وری و افزایش کیفیت و کمیت گوشت مرغ تولیدی
- بهبود مزه و طعم و تردی گوشت مرغ و افزایش کیفیت گوشت ران و سینه؛
- بهبود ضریب تبدیل غذایی؛
- کاهش مصرف آنتی بیوتیک و هزینه های واکسیناسیون؛
- کاهش ریسک ابتلا به بیماریها و کاهش هزینه درمان بیماری های سنین بالا؛
- کاهش درصد تلفات و ریسک تلفات مرغ های سنگین وزن
- افزایش تراکم در واحد سطح تا حدود 20 درصد؛
- افزایش تعداد دوره های پرورش جوجه و در نتیجه افزایش تولید بدون نیاز به سرمایه گذاری مجدد؛
- کاهش چربی در مرغ های با وزن کمتر و کاهش ضایعات در حین قطعه بندی گوشت در محل عرضه
امکان سورتبندی و بسته بندی در مراحل مختلف کشتارگاهی؛
زمینه سازی برای صادرات از طریق استاندارد سازی تولید گوشت مرغ ایرانی و افزایش توان صادراتی
به کشورهای منطقه که عمدتا واردکننده مرغ هستند؛
- باتوجه به کشتار مرغ با ذبح شرعی، امکان تولید گوشت مرغ سایز برای کشورهای اسلامی منطقه؛
- افزایش قدرت خرید اقشار کم درآمد
منا بع :
- کتاب پرورش و خوراکدهی طیور ارگانیک-رابرت بلیر ( ترجمه دکتر رضا وکیلی)
- تحلیل و بررسی بهره وری عوامل تولید مرغ سایز در واحدهای مرغداری
- استاد راهنما:دکتر رضا وکیلی
- نگارنده:علی اکبر قارزی